Badanie OZSS jest badaniem bardzo istotnym, jeśli chodzi o uregulowanie kwestii rodzinnych, dlatego warto dobrze przygotować się do niego. Należy mieć również świadomość tego, jak wyglądają poszczególne metody badawcze i jaki jest ich cel. Dlatego dziś przygotowałam wpis dotyczący obserwacji.
Podczas badania specjaliści zwracają uwagę nie tylko na wypowiedzi rodziców, ale biorą pod uwagę także ich zachowanie, relacje między nimi i zachowanie wobec dzieci.
Kwestie, które poruszam w tym wpisie to:
- jakie są rodzaje metod badawczych,
- płaszczyzny obserwacji,
- czy w badaniu powinno brać udział rodzeństwo.
Rodzaje metod badawczych
Do podstawowych metod badawczych zalicza się:
- obserwację,
- analizę akt sprawy,
- wywiad.
Istnieją jeszcze inne metody w postaci kwestionariuszy i testów. Zgodnie z przepisami są traktowane jako metody pomocnicze. Obserwacja należy do podstawowych metod badawczych, więc jest stosowana w każdym procesie diagnostycznym w OZSS. Nie można zatem wydać żadnej opinii bez obserwacji. Jest to metoda, dzięki której można wypowiedzieć się na temat więzi między rodzicami a dzieckiem, a także ich postaw.
Są sytuacje wyjątkowe, kiedy badanie przeprowadza się bez obserwacji. Kiedy do tego dochodzi? Wtedy, kiedy osoba odmówi udziału w badaniu bądź nie stawi się na nie bez usprawiedliwienia. W takim przypadku specjalista zadaje sądowi pytanie czy może wydać opinię na podstawie posiadanego materiału tj. po analizie akt sprawy. Zgoda organu jest tutaj konieczna, gdyż biegły/specjalista nie może zadecydować o tym samodzielnie.
Obserwacja w OZSS
Obserwacja jest prowadzona na dwóch płaszczyznach. Pierwsza forma to obserwacja ogólna. Obserwację prowadzi się cały czas, czyli od momentu wejścia do OZSS. Aspekty poddawane obserwacji:
- jak ubrane jest dziecko,
- z kim przyszło dziecko,
- jak dziecko reaguje na drugiego rodzica,
- czy dziecko odnajduje się w nowej sytuacji.
Obserwacja ta nie jest skonkretyzowana, jednak druga płaszczyzna obserwacji dotyczy całej rodziny. Dotyczy to wspólnych zabaw, interakcji czy przebywania w jednym pomieszczeniu. Dzięki tej formie obserwacji można dowiedzieć się:
- jaka jest postawa dziecka wobec rodzica,
- jakie są więzi między rodzicami a dzieckiem,
- jak wyglądają więzi między jednym a drugim rodzicem.
Obserwacja ta jest obserwacją kierunkową, która może dać wiele wniosków. Dzieci bowiem nie potrafią ukrywać swoich odczuć czy zachowania – reagują spontaniczne, więc widać jego reakcję na rodziców, to, jaki mają do nich stosunek. W tej obserwacji widać również jak rodzice zwracają się do dziecka. Stanowi ona podstawę wydawania opinii, choć nie można wydać jej wyłącznie na podstawie obserwacji.
📑 Przygotowanie do badania to również przygotowanie dobrych pytań do biegłych, które przedstawią Twoją sytuację rodzinną. Pytania te mogą uzupełnić obserwację. Skorzystaj z ponad 190 pytań, które przygotowałam:
Obserwacja jest przeprowadzona w dwóch kategoriach:
- zachowanie wszystkich członków rodziny podlega procesowi diagnostycznemu,
- jeden rodzic jest obserwowany w interakcji z dzieckiem bądź dziećmi.
Jest to zależne od decyzji osoby prowadzącej badanie. Jest to podyktowane warunkami lokalowymi, czasem prowadzenia badania lub liczebnością rodziny. Specjaliści czasami prowadzą obserwację rodzica z dziećmi, a nie z każdym dzieckiem osobno. Są ośrodki, które właśnie w ten sposób przeprowadzają badanie. Jeśli biegły podejmuje decyzję o tym, że obserwacja będzie dotyczyć rodzica i jego relacji z każdym z dzieci osobno, to wówczas obserwacja drugiego rodzica musi odpowiadać tym samym kryteriom.
Czy można nagrywać badania w OZSS
Otrzymuję od Was pytania odnośnie tego, czy można nagrywać badania w OZSS. Spotykam się także z sytuacją, kiedy rodzice posiadają nagrania z przeprowadzonych badań. Mogę powiedzieć, że nigdy nie podjęłam się takiego działania. Zgodnie z przepisami prawa nie można nagrywać procesu diagnostycznego przeprowadzonego w OZSS.
Jak przygotować się do obserwacji przez specjalistów OZSS
Obserwacja odbywa się niemal cały czas, a kontrolowanie swojego zachowania tak długo jest niemożliwe. Jeśli masz dobry kontakt z dzieckiem, to będzie to widoczne podczas obserwacji. Sytuacja jest bardziej skomplikowana, jeśli relacja rodzica z dzieckiem jest zaburzona. Wówczas diagnoza może być utrudniona lub osłabienie więzi jest widoczne. Kiedy jesteś rodzicem nieuczestniczącym często w życiu dziecka, powinieneś zadbać o inny materiał dowodowy oraz przedstawienie swojego stanowiska, dlatego, że obserwacja może nie pokazać wszystkich aspektów.
📒 Dowiedz się jak wygląda obserwacja podczas badania OZSS, na co powinnaś/powinieneś zwracać uwagę:
Jak przygotować się do badania OZSS. Teoria. Praktyczne ćwiczenia
Czy w badaniu powinno brać udział rodzeństwo
W standardowej sytuacji, kiedy rodzeństwo przebywa w jednym środowisku rodzinnym, podlegają badaniu. Często rodzeństwo jest wyłączone z tego badania wówczas, kiedy jest pełnoletnie i nie zamieszkuje już w domu. Jeśli jednak sąd postanowi inaczej ze względu na wyjątkowa sytuacje, wówczas i dorosłe rodzeństwo może uczestniczyć w badaniu OZSS.
_______________________________________
Jeśli potrzebujesz konsultacji w sprawie opinii lub przygotowania do niej zastrzeżeń, skontaktuj się ze mną:
✉: biuro@centrumsprawrozwodowych.pl
☎: +48 724 271 288
Pozdrawiam
Magdalena Bajsarowicz
Prawnik & Psycholog sądowy
