Metody badawcze OZSS – obserwacja

Badanie OZSS jest badaniem bardzo istotnym, jeśli chodzi o uregulowanie kwestii rodzinnych, dlatego warto dobrze przygotować się do niego. Należy mieć również świadomość tego, jak wyglądają poszczególne metody badawcze i jaki jest ich cel. Dlatego dziś przygotowałam wpis dotyczący obserwacji. 

Podczas badania specjaliści zwracają uwagę nie tylko na wypowiedzi rodziców, ale biorą pod uwagę także ich zachowanie, relacje między nimi i zachowanie wobec dzieci.

Kwestie, które poruszam w tym wpisie to:

• jakie są rodzaje metod badawczych,
•  płaszczyzny obserwacji,
• czy w badaniu powinno brać udział rodzeństwo.

Rodzaje metod badawczych

Do podstawowych metod badawczych zalicza się:

• obserwację,
• analizę akt sprawy,
• wywiad.

Istnieją jeszcze inne metody w postaci kwestionariuszy i testów. Zgodnie z przepisami są traktowane jako metody pomocnicze. Obserwacja należy do podstawowych metod badawczych, więc jest stosowana w każdym procesie diagnostycznym w OZSS. Nie można zatem wydać żadnej opinii bez obserwacji. Jest to metoda, dzięki której można wypowiedzieć się na temat więzi między rodzicami a dzieckiem, a także ich postaw.

Są sytuacje wyjątkowe, kiedy badanie przeprowadza się bez obserwacji. Kiedy do tego dochodzi? Wtedy, kiedy osoba odmówi udziału w badaniu bądź nie stawi się na nie bez usprawiedliwienia. W takim przypadku specjalista zadaje sądowi pytanie czy może wydać opinię na podstawie posiadanego materiału tj. po analizie akt sprawy. Zgoda organu jest tutaj konieczna, gdyż biegły/specjalista nie może zadecydować o tym samodzielnie.

Obserwacja w OZSS

Obserwacja jest prowadzona na dwóch płaszczyznach. Pierwsza forma to obserwacja ogólna. Obserwację prowadzi się cały czas, czyli od momentu wejścia do OZSS. Aspekty poddawane obserwacji:

• jak ubrane jest dziecko,
• z kim przyszło dziecko,
• jak dziecko reaguje na drugiego rodzica,
• czy dziecko odnajduje się w nowej sytuacji.

Obserwacja ta nie jest skonkretyzowana, jednak druga płaszczyzna obserwacji dotyczy całej rodziny. Dotyczy to wspólnych zabaw, interakcji czy przebywania w jednym pomieszczeniu. Dzięki tej formie obserwacji można dowiedzieć się:

• jaka jest postawa dziecka wobec rodzica,
• jakie są więzi między rodzicami a dzieckiem,
• jak wyglądają więzi między jednym a drugim rodzicem.

Obserwacja ta jest obserwacją kierunkową, która może dać wiele wniosków. Dzieci bowiem nie potrafią ukrywać swoich odczuć czy zachowania – reagują spontaniczne, więc widać jego reakcję na rodziców, to, jaki mają do nich stosunek. W tej obserwacji widać również jak rodzice zwracają się do dziecka. Stanowi ona podstawę wydawania opinii, choć nie można wydać jej wyłącznie na podstawie obserwacji.

Przygotowanie do badania to również przygotowanie dobrych pytań do biegłych, które przedstawią Twoją sytuację rodzinną. Pytania te mogą uzupełnić obserwację.  Skorzystaj z ponad 190 pytań, które przygotowałam:

Kluczowe pytania do badania OZSS i biegłych psychologów

Obserwacja jest przeprowadzona w dwóch kategoriach:

• zachowanie wszystkich członków rodziny podlega procesowi diagnostycznemu,
• jeden rodzic jest obserwowany w interakcji z dzieckiem bądź dziećmi.

Jest to zależne od decyzji osoby prowadzącej badanie. Jest to podyktowane warunkami lokalowymi, czasem prowadzenia badania lub liczebnością rodziny. Specjaliści czasami prowadzą obserwację rodzica z dziećmi, a nie z każdym dzieckiem osobno. Są ośrodki, które właśnie w ten sposób przeprowadzają badanie. Jeśli biegły podejmuje decyzję o tym, że obserwacja będzie dotyczyć rodzica i jego relacji z każdym z dzieci osobno, to wówczas obserwacja drugiego rodzica musi odpowiadać tym samym kryteriom.

Czy można nagrywać badania w OZSS

Otrzymuję od Was pytania odnośnie tego, czy można nagrywać badania w OZSS. Spotykam się także z sytuacją, kiedy rodzice posiadają nagrania z przeprowadzonych badań. Mogę powiedzieć, że nigdy nie podjęłam się takiego działania. Zgodnie z przepisami prawa nie można nagrywać procesu diagnostycznego przeprowadzonego w OZSS.

Jak przygotować się do obserwacji przez specjalistów OZSS

Obserwacja odbywa się niemal cały czas, a kontrolowanie swojego zachowania tak długo jest niemożliwe. Jeśli masz dobry kontakt z dzieckiem, to będzie to widoczne podczas obserwacji. Sytuacja jest bardziej skomplikowana, jeśli relacja rodzica z dzieckiem jest zaburzona. Wówczas diagnoza może być utrudniona lub osłabienie więzi jest widoczne. Kiedy jesteś rodzicem nieuczestniczącym często w życiu dziecka, powinieneś zadbać o inny materiał dowodowy oraz przedstawienie swojego stanowiska, dlatego, że obserwacja może nie pokazać wszystkich aspektów.

Dowiedz się jak wygląda obserwacja podczas badania OZSS, na co powinnaś/powinieneś zwracać uwagę: 

Ebook Jak przygotować się do badania OZSS i biegłych psychologów. Teoria. Praktyczne ćwiczenia Ebook

Czy w badaniu powinno brać udział rodzeństwo

W standardowej sytuacji, kiedy rodzeństwo przebywa w jednym środowisku rodzinnym, podlegają badaniu. Często rodzeństwo jest wyłączone z tego badania wówczas, kiedy jest pełnoletnie i nie zamieszkuje już w domu. Jeśli jednak sąd postanowi inaczej ze względu na wyjątkowa sytuacje, wówczas i dorosłe rodzeństwo może uczestniczyć w badaniu OZSS.

_______________________________________

Jeśli potrzebujesz konsultacji w sprawie opinii lub przygotowania do niej zastrzeżeń, skontaktuj się ze mną:

✉:  biuro@centrumsprawrozwodowych.pl

☎:  +48 724 271 288

Pozdrawiam

Magdalena Bajsarowicz

Prawnik & Psycholog sądowy