Jak pomóc dziecku w czasie rozwodu/rozstania rodziców?

Rozwodzący/rozstający się rodzice oczywiście martwią się o swoje dzieci. Próbują wówczas znaleźć odpowiedzi na nurtujące ich pytania: 

• Jak przygotować dziecko na ważne wydarzenie jakim jest rozstanie i rozwód? 
• Jak przeprowadzić dziecko przez ten trudny okres w życiu? 
• Jak sprawić, by dziecko w tym czasie czuło się bezpieczne, kochane i wspierane?
• Co można zrobić, by uniknąć negatywnych konsekwencji rozwodu w dorosłym życiu dziecka?

Czy rzeczywiście w czasie rozwodu i rozstania rodzice powinni zatroszczyć się w sposób szczególny o dziecko? Czy sami są w stanie temu podołać? O tym powiem w poniższym artykule.

Artykuł ten dostępny jest również w formie wideo na moim kanale youtube:

https://youtu.be/XZOMR92au2k 

Jak pomóc dziecku przejść przez rozwód?

Choć znam te wszystkie problemy i pytania z nimi związane, niestety nie jestem w stanie osobiście wszystkim pomóc.  Opracowałam więc kurs, w którym dzielę się swoją psychologiczną wiedzą i praktyką. W kursie „rozwód a dzieci” tłumaczę rodzicom, w jaki sposób sami mogą pomóc dzieciom przejść przez rozwód i rozstanie, by uniknąć negatywnych konsekwencji w ich psychice, emocjach i relacjach społecznych  dziecka w bliższej i dalszej przyszłości.

Wiem jakie to ważne, bo rozstanie rodziców może odbić się na dziecku, również w jego dorosłym życiu. Pozytywna informacja jest taka, że można temu zaradzić i w większości sytuacji mogą to zrobić sami rodzice. Według badań, skutki rozwodu aż w 95% zależą od postawy rodzica / rodziców, wiedzy i świadomości.  Jaką więc postawę powinien przyjąć rodzic w czasie rozwodu, jak powinien się zachowywać oraz jak powinien rozmawiać z dzieckiem? O tym wszystkim opowiadam w kursie „rozwód a dzieci”.

4 typy reakcji dziecka na rozwód

Są 4 typy reakcji dziecka na rozwód i aż 3 z nich są nieprawidłowe: 

1. Cofnięcie się dziecka w rozwoju

Pierwsza nieprawidłowa reakcja dziecka na rozwód dotyczy w szczególności młodszych dzieci. Polega ona na tym, że dziecko zaczyna zachowywać się inaczej, tak jakby cofało się w rozwoju. Na przykład 5/6-latek, który do tej pory realizuje zachowania adekwatne do swojego wieku, na wieść o rozwodzie/rozstaniu rodziców, lub gdy dowiaduje się, że jedno z rodziców wyprowadza się, nagle cofa się do etapu 3/4-latka. Kiedy pracowałam z dziećmi rozstających się rodziców, była dziewczynka, która chciała ponownie być ubierana przez matkę pomimo tego, że doskonale wcześniej sobie z tym radziła, inne dziecko chciało być ponownie karmione przez rodzica. Bardzo częste były sytuacje kiedy dzieci w wieku przedszkolnym, ponownie domagały się karmienia butelką, chciały smoczek. Gdy zaobserwujesz u swojego dziecka tzw. regres oznacza to, że nie czuje się ono w aktualnej sytuacji bezpieczenie i potrzebuje więcej Twojej uwagi, a na pewno rekacji w postaci prawidłowego przeprowadzenia dziecka przez rozwód. 

2. Problemy w sferze emocjonalnej, psychicznej i społecznej

Kolejną nieprawidłową reakcją obserwowaną u nieco starszych dzieci jest pojawienie się problemów w sferze emocjonalnej, psychicznej i społecznej. Ta reakcja następuje po, wydawać by się mogło, przystosowaniu się dziecka do nowej, zaistniałej sytuacji. Dziecko w odpowiedzi na rozwód i rozstanie wycofuje się z kontaktów z rówieśnikami i z rodzicem, zamyka się w sobie. Dodatkowo mogą dojść do tego problemy z edukacją i problemy w szkole. Kiedy tylko zauważysz, że dziecko zaczyna zmieniać swoje zachowanie, jest to powód do interwencji. Bardzo często pomagają w szybkiej identyfikacji zmian wychowawcy w przedszkolu czy szkole. Kiedy prowadziłam konsultacje indywidualne z rodzicami  proponowałam, aby poinformować wychowawcę o rozstaniu rodziców, bo to pozwoli zwrócić szczególną uwagę na dziecko. Każdy dorosły powinien pamiętać, że zmiana zachowania wiąże się z problem na poziomie adaptacji do nowej sytuacji. 

3. Brak akceptacji rozwodu i rozstania przez dziecko 

Kolejna nieprawidłowa sytuacja dotyczy braku akceptacji rozwodu/rozstania rodziców. Od samego początku dziecko nie może się z tym faktem pogodzić. Pojawiają się u niego problemy w sferze emocjonalnej i społecznej oraz problemy w szkole. Co gorsza, te konsekwencje mogą być odczuwalne również w jego dorosłym życiu. Naturalne jest, że rozwód rodziców jest bardzo trudnym wydarzeniem w życiu dzieci. Na początku, kiedy dziecko dowiaduje się o nim, bardzo często temu zaprzecza. Ucieka w świat, w którym wszystko wraca do czasu kiedy rodzice byli razem. W takich sytaujcach, należy dziecku pokazać i wytłumaczyć, że zmiany są nieodwracalne. Im dziecko, oczywiście z pomocą rodzica/ rodziców zrozumie, że już nigdy nie będzie tak jak dawniej, tym szybciej wejdzie w proces adaptacji do rozwodu, który finalnie ma doprowadzić do jego akceptacji.  

4. Akceptacja rozwodu i rozstania rodziców 

Jedyną prawidłową reakcją na rozwód jest ta, w której dziecko akceptuje zmiany. Potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości. By tak się stało, musi być spełniony jeden podstawowy warunek. Rodzic powinien być w pełni świadomy powagi sytuacji i jej wpływu na rozwój dziecka. Tym samym musi być wyczulony na wszelkie sygnały świadczące o trudnościach w przechodzeniu przez rozwód rodziców.  Świadomy rodzic powinien umieć przeprowadzić dziecko przez cały proces rozstania i rozwodu. To też taki rodzic, który rozpozna potrzeby dziecka i będzie potrafił zapewnić mu poczucie bezpieczeństwa w tym jakże niestabilnym okresie. Będzie również wiedział, jak  właściwie wspierać je i być z nim wtedy, gdy najbardziej tego potrzebuje.

Niezależnie od tego, na jakim jesteś etapie, czy zastanawiasz się nad rozstaniem lub wiesz, że Twoja „druga połówka” wkrótce będzie chciała się z Tobą rozstać, wiedza z kursu „rozwód a dzieci” ułatwi Tobie i Twojemu dziecku przejście przez ten cały niełatwy proces rozstania. Kurs jest dostępny online, bo wiem, jak ważne jest uzyskanie wiedzy i odpowiedzi na nurtujące Cię pytania tu i teraz.

Magdalena Bajsarowicz

Prawnik & Psycholog sądowy