Opieka naprzemienna a konflikt rodziców

Warunkiem ustanowienia pieczy naprzemiennej jest współdziałanie rodziców dla dobra dziecka. Sąd może orzec opiekę naprzemienną tylko takim rodzicom rodzicom, którzy mają pełnię władzy rodzicielskiej. Dobrze jest również, gdy domy rodziców dzieli niewielka odległość. Im bliżej siebie rodzice mieszkają, tym bliższe i stabilniejsze będą relacje dziecka wśród rówieśników. Tym samym, lepsze też będą warunki dla realizacji pieczy naprzemiennej.

Przesłanki ustanowienia pieczy naprzemiennej

Sąd może ustanowić opiekę naprzemienną w sytuacji, gdy rodzice podejmą wspólny wysiłek dla wypracowania planu ich kontaktów z dzieckiem. Dodatkowo sąd weźmie pod uwagę ich starania o dobro dziecka i zapewnienie mu odpowiednich warunków rozwoju. 

Rodzice mogą liczyć na ustanowienie opieki naprzemiennej, gdy współpracują ze sobą we wszystkich aspektach wychowawczych dziecka. Przed sądem muszą wykazać się, że są w poprawnych i bezkonfliktowych relacjach między sobą oraz stawiają potrzeby dziecka wyżej, niż własne urazy i animozje. Muszą również odpowiednio komunikować się z dzieckiem i na jego temat.  Powinni też ustalić precyzyjny i przewidywalny oraz łatwy w modyfikacji plan kontaktów z dzieckiem. Zobowiązani są ponadto do zapewnienia dziecku odpowiednich warunków rozwoju i zamieszkania. Należy do tego systematyczne monitorowanie postępów szkolnych dziecka oraz dowożenie go na zajęcia szkolne i pozaszkolne. Rodzice powinni również zorganizować pokój dla dziecka i wyposażyć je w niezbędne rzeczy codziennego użytku.

Przykład pieczy naprzemiennej

Rodzice mogą postanowić, że będą sprawować opiekę naprzemienną nad dzieckiem przez dwa tygodnie. Co dwa tygodnie dziecko będzie więc zmieniać miejsce zamieszkania. W tym czasie, gdy dziecko będzie mieszkać u jednego  z nich, rodzic sprawujący opiekę będzie samodzielnie podejmować decyzje w sprawach bieżących dotyczących dziecka.  W pozostałych, ważnych sprawach, decyzję będą podejmować rodzice wspólnie. Dotyczy to w szczególności wyboru szkoły, zajęć dodatkowych, leczenia i wyjazdów na wakacje. W czasie pieczy zadbają też o stały kontakt telefoniczny dziecka z drugim rodzicem.

Zalety ustanowienia opieki naprzemiennej

Większość psychologów uważa, że opieka naprzemienna jest rozwiązaniem zdecydowanie korzystniejszym dla dziecka, niż zamieszkanie tylko z jednym z rodziców. Zapewnia lepszy kontakt dziecka z każdym z rodziców przez równy ich udziału w procesie wychowawczym.  Ustanawia też sprawiedliwy podział obowiązków oraz kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Niestety w praktyce, rodzice często są w konflikcie lojalnościowym. Sądy więc częściej stosują zasadę jednego centrum życiowego dziecka, jako tego bardziej korzystnego dla jego dobra.

Zakres władzy rodzicielskiej

Rodzicom przysługuje prawo do wykonywania pieczy nad dzieckiem, jego majątkiem oraz wychowaniem. O ile piecza może być sprawowana naprzemiennie, władza rodzicielska służy nieprzerwanie i jednocześnie obojgu sprawującym ją rodzicom. Władza rodzicielska powinna być wykonywana z poszanowaniem godności dziecka, z uwzględnieniem jego dobra i interesu społecznego. Jeżeli stopień dojrzałości dziecka, jego rozwój umysłowy i stan zdrowia na to pozwala, rodzice powinni zasięgać opinii dziecka w ważnych dla niego sprawach. Dotyczy to zarówno osoby, jak i majątku dziecka.

Dobro dziecka w opiece naprzemiennej 

Pod pojęciem dobra dziecka mieszczą działania rodziców zmierzające do zapewnienia dziecku prawidłowego rozwoju fizycznego, intelektualnego, duchowego oraz emocjonalnego. W pojęciu tym mieści się również realizacja potrzeb materialnych dziecka oraz należyte przygotowanie go do pracy z uwzględnieniem jego uzdolnień.

Psycholodzy zajmujący się problematyką pieczy naprzemiennej są zgodni, że należy stosować opiekę naprzemienną tylko przy zgodnej współpracy rodziców w aspektach wychowawczych. Nie powinno się jej stosować, gdy dziecko jest uwikłane w konflikt lojalnościowy. W takim przypadku orzeczenie przez sąd opieki naprzemiennej byłoby sprzeczne z dobrem dziecka.

Dotyczy to sytuacji, w których skonfliktowani rodzice mają różne zasady i oczekiwania względem dziecka co skutkuje tym, że żyje ono w dwóch różnych systemach wychowawczych. Często też rodzice nastawiają przeciwko sobie dziecko. W takim może czuć się ono opuszczone, zagubione i niezrozumiałe. Te negatywne mogą wywołać u dziecka poważne zaburzenia w sferze emocjonalnej i społecznej.

Miejsce zamieszkania dziecka

W ramach pieczy naprzemiennej dziecko przebywa na przemian u każdego z rodziców.  Gdy rodzice są w tym temacie jednomyślni, miejsce przebywania dziecka nie musi być ustalane z mocy ustawy ani orzeczeniem sądu. Dotyczy to rownież sytuacji, gdy toczy się sprawa rozwodowa lub opiekuńcza. Jedynym warunkiem, jaki musi zaistnieć w takim przypadku, jest wspólne wykonywanie władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców.

Opieka naprzemienna po rozwodzie

Po rozwodzie rodzice powinni przedstawić sądowi porozumienie dotyczące sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem. Powinno ono uwzględniać dobro dziecka i zapewniać o przyszłym współdziałaniu obojga rodziców w jego sprawach. W porozumieniu określającym zasady sprawowania pieczy naprzemiennej rodzice powinni wskazać, kiedy dziecko będzie przebywać u każdego z nich. W takim przypadku należy określić dwa miejsca pobytu oraz wskazać jedno z nich dla celów formalnych. W każdym przypadku, sąd ustanawiając opiekę naprzemienną analizuje cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i wydając orzeczenie kieruje się dobrem dziecka.

Kancelaria Centrum Spraw Rozwodowych często jest pełnomocnikiem stron w procesie ustanowienia opieki naprzemiennej lub wyłącznej. Pomagamy rozwodzącym się stronom wypracować kompromis  w sprawach podziału majątku, alimentów i w ustaleniu kontaktów z dziećmi. Zapraszamy do współpracy.

[spotkanie_2020]